Boya

Dış cephe boyası, binaların ve yapıların dış yüzeylerinde kullanılan, özel olarak formüle edilmiş bir boyadır. Bu boyalar, yapıları dış etkenlere karşı korumak, estetik bir görünüm sağlamak ve malzemenin ömrünü uzatmak amacıyla geliştirilmiştir. Dış cephe boyaları, güneşin ultraviyole (UV) ışınlarına, yağmura, kara, rüzgara, hava kirliliğine ve diğer dış mekan koşullarına karşı yüksek direnç göstermek üzere tasarlanmıştır. Bu boyaların temel amacı, yüzeyleri fiziksel ve kimyasal etkilere karşı koruyarak, yapıların daha uzun ömürlü ve dayanıklı olmasını sağlamaktır.

Dış cephe boyaları, yapıların dış yüzeylerini korumak, estetik bir görünüm sağlamak ve ömrünü uzatmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu boyaların öne çıkan bazı özellikleri şunlardır:

Hava Koşullarına Dayanıklılık: Dış cephe boyaları, güneşin UV ışınlarına, yağışa, rüzgara ve sıcaklık değişimlerine karşı dayanıklıdır. Bu özellikler, boyanın zamanla solmasını, dökülmesini veya çatlamasını önler.

Nem Direnci: Yapıların nefes alabilmesine olanak tanıyan dış cephe boyaları, nemin duvarlardan buharlaşmasını sağlayarak küf ve mantar oluşumunu engeller.

Renk Stabilitesi: Uzun süre güneşe maruz kalsa bile renklerin canlılığını koruyabilen özel pigmentler içerir. Bu, boyanın yıllar boyunca estetik görünümünü korumasını sağlar.

Kir ve Lekelere Karşı Koruma: Bazı dış cephe boyaları, kir ve lekelerin yüzeye yapışmasını önleyen özel katkı maddeleri içerir. Bu sayede, binalar daha temiz kalır ve bakımı kolaylaşır.

Elastisite: Sıcaklık değişikliklerine bağlı olarak duvarlarda meydana gelebilecek çatlakları önlemek için elastik özelliklere sahip boyalar tercih edilebilir.

Su İticilik: Su itici özellikler, yağmurun ve diğer sıvıların yüzeyden akıp gitmesini sağlar, bu da duvarların uzun süre kuru kalmasına ve nem sorunlarının önlenmesine yardımcı olur.

Çevre Dostu Formülasyonlar: Düşük VOC (Uçucu Organik Bileşen) içeren ve çevreye zarar vermeyen formülasyonlar, dış cephe boyaları arasında giderek daha popüler hale gelmektedir.

Kolay Uygulanabilirlik: Fırça, rulo veya püskürtme yöntemleriyle kolayca uygulanabilen dış cephe boyaları, geniş yüzeylerin hızlı ve etkili bir şekilde boyanmasını sağlar.

Mikrobiyal Koruma: Bazı dış cephe boyaları, küf, mantar ve yosun gibi mikroorganizmaların büyümesini önleyen antimikrobiyal katkı maddeleri içerir.

Dış cephe boyaları, bu özellikleri sayesinde binaların dış yüzeylerini korurken, aynı zamanda estetik bir değer de katmaktadır. Bu özellikler, boyanın seçiminde dikkate alınması gereken önemli faktörler arasındadır.

Dış Cephe Boyası Türleri

1. Akrilik Esaslı Boyalar

Özellikleri: Su bazlıdır ve dayanıklıdır. UV ışınlarına karşı iyi bir koruma sağlar. Akrilik esaslı boyalar dış cephe yüzeylerinde oluşan nemin tahliyesinde oldukça yüksek performansa sahiptir. Akrilik bağlayıcı tiplerine göre performansları değişkenlik gösterir. Genel kullanımda geçerli olan stiren akrilik esaslı boyalar yüzeye yapışma konusunda ekstra performans sağlar iken mat bir görünüme sahiptir. Saf akrilik esaslı dış cephe boyaları ise yüksek yüzey yapışma kuvvetine ek olarak ekstra elastikiyet, geç kirlenme, ekstra UV dayanımı ve oluşturduğu film yapısı sayesinde yüksek darbe dayanıma sahip olup mat veya parlak seçenekleri bulunur.

Kullanımı: Yüzeyin temiz, kuru ve sağlam olduğundan emin olduktan sonra uygulama yapılabilir. Boya uygulamasından önce mutlaka eski ya da yeni yüzey fark etmeksizin doğru seçilmiş astar ile astarlama işlemi yapılmalıdır. Astarlama sonrası ve boya uygulaması esnasında kuruma sürelerine dikkat edilerek genellikle iki veya daha fazla kat uygulanır.

2. Silikon Esaslı Boyalar

Özellikleri: Akrilik esaslı dış cephe boyalarına ilave olarak su iticiliği yüksek ve daha zor kir tutan bir yapıya sahiplerdir. Aynen akrilik esaslı boyalarda olduğu gibi kullanılan akrilik bağlayıcı tipine göre performansları değişkendir. Akrilik esaslı boyalara göre en önemli fark su iticiliğidir. Uzun ömürlü koruma sunar ve hava koşullarına karşı oldukça dayanıklıdır.

Kullanımı: Yüzeyin temiz, kuru ve sağlam olduğundan emin olduktan sonra uygulama yapılabilir. Boya uygulamasından önce mutlaka eski ya da yeni yüzey fark etmeksizin doğru seçilmiş astar ile astarlama işlemi yapılmalıdır. Astarlama sonrası ve boya uygulaması esnasında kuruma sürelerine dikkat edilerek genellikle iki veya daha fazla kat uygulanır.

3. Grenli(Tekstürlü) Dış Cephe Kaplamaları

Özellikleri: Grenli boya kaplamaları uygulanan yüzeye farklı desenler ile dekoratif bir görünüm sağlar iken aynı zamanda yüzeyde bulunan sıva vb. kaplamalarda bulunan dalgalı yüzey görüntüsünü kapatırken aynı zamanda dış cephe yüzeylerinde oluşmuş rötre çatlaklıkların kapanmasını sağlar. Grenli kaplamların hem akrilik esaslı hem de silikon esaslı üretimleri mevcuttur ve aynı esaslı boyalarındaki özelliklere sahiptir. İnceltilme yapılmayan grenli kaplamalar özel desen ruloları ile uygulanır.

Kullanımı: Yüzeyin temiz, kuru ve sağlam olduğundan emin olduktan sonra uygulama yapılabilir. Kaplama uygulamasından önce mutlaka eski ya da yeni yüzey fark etmeksizin doğru seçilmiş astar ile astarlama işlemi yapılmalıdır. Kaplama uygulaması mercan rulo olarak bilinen özel rulo ile değişik tipte desenler verilerek yapılabilir. Uygulama esnasında çok fazla tarama yapmak desenlerin bozulmasına yol açabilir. Rüzgâr ve direkt güneş ışığı altında uygulama yapılmamalıdır.

Dış Cephe Boyaları/Kaplamaları Uygulama Adımları

1. Yüzey Hazırlığı:

• Uygulama yapılacak olan yüzeyler kuru, temiz, sağlam ve tozdan arındırılmış olmalıdır. Yüzeyde bulunan kabarmış ve/veya gevşek alanlar mutlaka raspalanıp yüzey hazırlığı yapılmalıdır. Yüzeydeki yağ, is, pas ve kirli alanlar mutlaka uygulama öncesi uygun malzemeler ile temizlenmelidir. Çatlaklar ve delikler uygun akrilik esaslı macun ile düzeltilmelidir.
• Yüzeyin bütün aşamalar öncesi tamamen kuru ve düzgün olduğundan emin olun.

2. Astar (Primer) Uygulama İşlemi:

• Uygulama yapılacak olan yüzeyin türüne ve seçilen boyanın ya da kaplamanın kimyasal yapısına uygun astar uygulanması, boyanın ve/veya kaplamanın daha iyi tutunmasını, kullanım ömrünü ve dayanıklılığını arttırır.

3. Boyama İşlemi:

• Astarlama sonrası boya ya da kaplama öncesi yüzeyin kurumasını beklemek gerekir.
• Boya ve/veya Kaplama uygulamasında katlar arası bekleme süresine teknik bültenlerde belirtildiği şekilde uyulması gerekmektedir.
• Boya veya kaplama, fırça, rulo yada teknik uygulama ekipmanları ile uygulanabilir. Uygulama talimatlarına harfiyen uyulmalıdır.

4. Kuruma ve Temizlik:

• Boyanın ya da kaplamanın tamamen kurumasını bekleyin. Kuruma süresi, boya/kaplama türüne ve hava koşullarına göre değişir.
• Kullanılan ekipmanları temizlemek için uygulama sonrası su ile temizlik yapılabilir.

İç cephe boyaları; binaların iç duvar yüzeylerini ve tavan yüzeylerini güzelleştirmek amacıyla farklı renklerde sıvı olarak üretilen ve boyanacak yüzeylere fırça, rulo ve boya makineleri ile sürülen/püskürtülen bir duvar kaplama ürünü olarak tanımlanabilir.

Boyanın yapısında dört esas malzeme bulunur. Bunlar; 

• Bağlayıcı veya yapıştırıcı maddeler 
• Örtücü ve renk verici maddeler (pigment ve dolgu maddeleri)
•  Çözücü veya inceltici maddeler (tiner, solvent, su gibi) 
• Kurutucu ve yardımcı kimyasal maddelerdir. 
  

Boyaların Genel Özellikleri 
Boyaların uygulanacağı yüzeylere göre çeşidi, özelliği, kullanım şekli değişiklik göstermektedir. Başka bir ifade ile her yüzeyde aynı tip boyayı kullanmak ya da uygulamak mümkün değildir. Örneğin duvar yüzeylerinde kullanılmak üzere üretilen plastik boya ile sandalye ve kapı boyanamaz. Buna karşılık mobilya üretiminde kullanmak amacıyla üretilmiş boya ile de duvar yüzeylerinin boyanması düşünülemez. Üretilen her bir boyanın formülü, uygulanacağı yüzey ve kullanım özellikleri dikkate alınarak belirlenir. Buna göre üretilen boya tekniğine uygun olarak doğru ve uygun şekilde uygulanırsa istenilen en iyi sonuç elde edilir ve uzun süre özelliğini muhafaza eder. Boya yüzeye uygulanıp kuruduktan sonra ışık geçirmeyen bir film tabakası haline dönüşür.

Boyadan Beklenen Özellikler 
Boyaları kullanan kişilerin, boyayı yüzeye uygulayan ustaların ve tüketicilerin boyadan beklentilerinin neler olduğunun bilinmesi çok önemlidir. Boyadan beklenen özellikler şöyle sıralanabilir: 

• Örtücülük 
• Beyazlık 
• Su kaldırma gücü
• Kolay uygulanabilirlik
• Ekonomiklik
• Renklilik 
• Sarfiyat

İç Cephe Boya Çeşitleri

Su Bazlı Boyalar

Su bazlı boyalar su ile inceltilebilen boyalardır. Su bazlı boyaların özellikleri şu şekilde sıralanabilir: 

• Kokusuzdur. 
• Uygulanması kolaydır. 
• Silinebilir. 
• Çabuk kurur. 
• Su ile kolayca temizlenebilir. 
• İnsan sağlığına ve çevreye zarar vermez. 
• Teneffüs etme kabiliyeti vardır. 
• İkinci kat boya bir kaç saat sonra uygulanabilir. 
• Uygulamadan kısa bir süre sonra boyanan mekanlar kullanılabilir. 

Su bazlı boyalar; mat, yarı mat ve parlak olmak üzere üçe ayrılır. Su bazlı mat ve yarı mat boyalar kagir ve beton yüzeylere, parlak boyalar ise kapı ve pencere ile metal yüzeylere uygulanırlar. 

Mat Boyalar (Plastik Boya)

Su bazlı mat boyalar halk arasında "plastik boya" olarak bilinir. Plastik boyalar, kaygan bir yapıya sahip değildir ve tam olarak silinebilmesi mümkün değildir. Bu nedenle plastik boya ile boyanan duvarların ıslak bezle sık silinmesi boyada renk kaybına sebep olur veya lekelerin boya üzerinde bir miktar kalmasına yol açabilir. 

Yarı Mat Boyalar (Saten Boya)

Yarı mat boyalara "saten boya" adı da verilir. Saten boyalar, yüzey hatalarını gizleme özelliklerinden dolayı macun ya da alçı ile düzeltilmiş yüzeylerde dekoratif amaçlı olarak uygulanabilir. Bu boyalar kaygan bir yapıya sahip olduklarından tam olarak silinebilirler. Saten boyalar, suyu itme özelliği ile buhar geçirgenliği özelliği sayesinde boya tarafından suyun emilmesini engeller ve lekelerin silinirken boyaya bulaşmasına izin vermezler. 

Parlak Boyalar 
Kapı ve pencere doğramaları ile metal yüzeyler üzerinde parlak boya kullanılmak istendiğinde su bazlı parlak boyalar solvent bazlı yağlı boyalar yerine geliştirilen boya çeşididir. 

Sentetik Boyalar
Sentetik esaslı ya da solvent bazlı boyalar sentetik tiner ile inceltilebilen boyalardır. Bu boyalara halk arasında yağlı boya da denir. Sentetik boyalar, hava kirliliği, güneş ışınları, su, nem gibi hem normal hem de zarar verici atmosfer şartlarına dayanıklıdır. Bu boyalar, suyu geçirmediği halde nefes alabilme kabiliyeti sayesinde duvarlardaki nemin dışarı atılmasını veya duvar bünyesinden uzaklaştırılmasını sağlar, alkali, tuz ve kimyasallara karşı direnci yüksektir. Ayrıca bu boyalar dış cephede kullanılması durumunda her türlü iklim şartlarına karşı dayanıklı boya olarak bilinir. Dış cephelerde/yüzeylerde yapılacak uygulamalarda, yarı mat veya mat olanlara göre dayanıklılıkları daha fazla olduğundan özellikle sentetik veya parlak sentetik boyalar tercih edilmelidir. Bu boyalar, yüzeye uygulanırken kokar, dolayısıyla havalandırmaya dikkat edilmelidir. Bu boyaların uygulandığı yüzey silinebilir özelliğe sahiptir. 

Selülozik Boyalar 
Selülozik esaslı boyalar selülozik tiner ile inceltilebilen boyalardır. Bu boyalar, bina içerisinde hava kanalların tıkadığı ve sağlık açısından zararlı olduğu için yaşama mahallerinde kullanılmazlar. Genellikle yapıda ahşap ve metal yüzeylerin boyanmasında kullanılırlar. Her boyama işleminde olduğu gibi selülozik boyalarda da daha kaliteli bir boyama elde etmek için yüzey hazırlamanın önemi büyüktür. Öncelikle ilk astarın yapılması gerekmektedir. Astar, boyanacak yüzey ile son kat boya arasında köprü vazifesi gören, yüzey emiciliğini azaltan, son kat boyanın yüzeye daha kuvvetli yapışmasını sağlayan, şeffaf veya renkli olarak üretilen ürünlerdir. Metal yüzeylerde pek olmasa da ahşap yüzeylerin boyayı emmesi işin maliyetini artırmaktadır. Hem sağlıklı bir boyama hem de maliyetin düşürülmesi için astarlama işleminin muhakkak yapılması gerekmektedir. 

Vernikler 
Pigment içermeyen bağlayıcı, çözücü ve katkı maddelerinden oluşan ve uygulandığı yüzeyde saydam bir katman meydana getiren boyaya vernik denir. Verniklerin sentetik, selülozik, poliüretan, polyester, akrilik gibi çeşitleri vardır. Genellikle ahşap binaların bütün yüzeylerinde kullanılırlar. Ayrıca diğer binaların kolon (direk), kiriş, merdiven gibi elemanları ile duvar ve tavan kaplamaları, kapı, pencere, korkuluk, panjur gibi yüzeylerinde de güzel bir görünüm elde etmek için kaplama malzemesi olarak tercih edilirler. Genellikle saydam olduğu için üzerine sürüldüğü elemanın yüzeyini veya desenini gösterirler. Vernikler koyu, normal, akıcı ve çok akıcı olmak üzere dört kıvamda bulunurlar.

İç Cephe Boya Renk Seçimi

Konut, işyeri gibi herhangi bir mekanda kullanılacak boyanın rengi çok önemlidir. Çok güçlü ve keskin renkler, aynı rengin değişik tonlarına göre çok farklı duygusal reaksiyonlara sebep olabilir. Mekanda veya odada hangi rengin kullanılacağına karar vermeden önce çeşitli renklerdeki boya firmaları tarafından hazırlanmış olan boya kartelalarını dikkate alarak seçim yapılması, renkler hafifçe ayarlayarak istenilen duygusal atmosferin yakalanması sağlanabilir. 

Renklerin insanlar üzerindeki etkileri hakkında bazı bilgiler: 
-Beyaz saflık ve ruhun parlaklığını verir, 
-Mavi ve mor sakinleştirir, 
-Kahverengi toprak tonunda olduğu zaman istikrar ve kararlılık ile ilişkilendirilebilir, 
-Siyah depresif bir renktir ancak doğru şekilde kullanılırsa yararlı olabilir, 
-Çok fazla kırmızı öfkelendirirken yumuşak pembe sakinleştirir, 
-Koyu bir turuncu heyecan katar ancak açık turuncu ucuz görünebilir, 
-Sarı neşeli ve sağlıklıdır fakat ikaz anlamına da gelebilir. 

Sıcak Renkler

Boyanması gereken mekanın konumu renk tercihinde önemlidir. Boyanacak mekanın konumu kuzey yön ise sıcak renklerle (kırmızı, sarı, turuncu) boyanması halinde sıcak bir atmosfer oluşturmak mümkündür.

Soğuk Renkler 
Boyanmak istenilen mekan konum olarak güneyde ise bu durumda soğuk renklerle (mavi, mor, yeşil, gri) boyanarak soğuk bir atmosfer oluşturulabilir.

Uyumlu Renkler 
Genel olarak renk çarkında birbirinin yanına gelen ve insanda bir ahenk uyandıran renklere uyumlu renklerdir. Bu renkler insana rahatlık hissi verir. 

Zıt (Kontrast) Renkler 
Renk çarkında birbirinin karşısına denk gelen ve insanda zıtlık hissi uyandıran renklere tezat renkler adı verilir. Bununla birlikte bu renkler birbirini tamamlar.

Yüzey Dokusunun Seçimi 
Herhangi bir mekanın boyatılması sırasında seçilen boyanın dokusu da en az rengi kadar önem taşımaktadır. Boya firmalarınca binlerce rengin yanı sıra, duvar ve tavan yüzeylerinde farklı bir atmosfer oluşturan veya değişik hisler uyandıran doku seçenekleri de sunulmaktadır. İstenirse hafif ışık yansımalarıyla dinlendirici bir atmosfer meydana getiren yarı mat bir doku veya daha sade bir mekan isteniyor ise yumuşak dokusu ve mat görünümü olan boyalar tercih edilebilir.

Diğer yandan yüzeyde dalgalı, girintili-çıkıntılı veya değişik desenlere sahip bir doku da yapılabilir. Bütün bunlar boyacılık mesleğini yapan kişinin müşterinin isteği ve mekanın uyumunu gözeterek tercih yapılabileceği konulardır. Sayılanlara ek olarak duvar yüzeyinde hatanın veya kusurların bulunması durumunda bu hataları kolayca örten, fırça ve rulo izi bırakmayan ürünler de kullanılabilir.

Dekoratifin ve yenilenmenin tarih boyu vazgeçilmezi olan boya, doğru marka ile kaliteli işçiliği bir araya getirilmediği zaman olumsuz sonuçlarda doğurmaktadır, bu yüzden ki SAYKUN İnşaatın uzman kadrosu ve tecrübeli ekibi ile daha yaşanabilir alanların oluşması adına yalıtımda olduğu gibi boya alanında da bize danışmadan karar vermeyiniz.